سیستم آب بندی ZTV-ING

سیستم ZTV برای آب‌بندی سازه‌های زیرزمینی

در مورد آب بندی سازه‌های زبرزمینی دو روش کلی زیر در استانداردهای معتبر بین المللی قابل مشاهده است:

  1. روش پیشنهادی BS8102 و دستورالعمل تکمیلی NHBC که در استاندارد صنعت ساختمان کشور انگلستان پیگیری می‌شود و دستوارالعمل‌هایی برای آب بندی بخش زیرزمینی سازه‌ها ارائه می‌دهد. این دستورالعمل رواداری بالایی در استفاده از روش‌های مختلف داشته و به طور عمومی و کلی روش‌های ممانعت از دخول آب‌های زیرزمینی به سازه‌ها نظیر زهکشی، استفاده از بتن آب بند و انواع پوشش‌های غشایی قیری، پلیمری و بنتونیتی و همینطور زهکشی را مورد اشاره قرار می‌دهد.
  2. روش پیشنهادی ZTV-ING و SIA که در کشورهای آلمان و سوئیس نظر به آب بندی سازه‌های بزرگ زیرزمینی مانند تونل‌ها و ایستگاه‌های مترو دارند. این دستورالعمل‌ها به صورت قطعی به روش‌های آب بندی محدودی (شامل بتن آب بند یا ژئوممبرین) تأکید می نمایند.

ایستگاه مترو شهر رم – استفاده از محصول ژئوممبرین PVC

آب بندی بر اساس سیستم ZTV-ING

بر اساس این استاندارد در صورتیکه سازه پایین‌تر از سطح آب زیر زمینی قرار داشته باشد می‌بایست از محصولات واتراستاپ، شلنگ و پورت‌های تزریق استفاده شود. اجرای این سیستم در سیستم غرقاب نیز ممکن خواهد بود. این محصولات جهت افزایش اطمینان سیستم و توانایی جلوگیری از نشت در صورت آسیب رسیدن به ژئوممبرین به کار گرفته می‌شوند. لازم به ذکر است که محصولات ژئوممبرین مورد استفاده در این سیستم می‌توانند از نوع انعطاف پذیر PVC یا TPO باشند. اما نکته‌ای که می‌بایست در انتخاب آن‌ها مورد توجه قرار گیرد تطابق محصول با 32 معیار موجود در استادارد ZTV-ING می‌باشد.

در این بخش دو مفهوم جديد که در روش سنتي آب بندي رایج کشور وجود ندارد معرفی می‌گردد:

الف) واتر استاپ‌هاي خارجي: اين محصولات اجزاي چند شاخه‌اي هستند که در سطح خارجي بتن نصب مي‌شوند به گونه‌اي که درز در ميانه واتر استاپ قرار گيرد. کارکرد اساسي اين واتراستاپ‌ها تقسيم بندي هيدورليکي تونل هاست به گونه اي که نشت را در يک ناحيه معين از تونل محدود نموده و امکان عمليات علاج بخشي را در صورت وقوع نشت به صورت ارزانتري فراهم مي نمايد.

نمايي از پروفيل واتر استاپ خارجي و نحوه قرار گيري آن در درز ها

ب) شلنگ هاي تزريق: اين محصولات شلنگ هاي دوجداره اي هستند که براي تزريق در انواع مختلف مواد براي آب بند نمودن سازه به کار مي‌روند. اين شلنگ ها مي‌توانند در داخل واتر استاپ يا به صورت مستقيم در روي ژئوممبرين آب بند نصب شوند. کارکرد اين شلنگ‌ها تأمين مسيري با قابليت استفاده مجدد براي تزريق مواد آب بند کننده به پشت سازه بدون نياز به ايجاد حفره در آن است.

شلنگ‌هاي تزريق و قرار گيري آنها در واتر استاپ

این سیستم بوسیله محصول واتراستاپ به بخش‌های مشخص افراز می‌شود. می‌توان هر افراز را مانند یک پاکت یا محفظه با مساحت حدودا‌ 100 متر مربع در نظر گرفت. هنگامیکه سیستم آب‌بند می‌شود هر بخش حدوداً به یک پورت تزریق مجهز خواهد شد. در بخش بستر و دیواره‌ها برای محافظت از سیستم آب‌بند در قسمت زیر ژئوممبرین باید از یک لایه ژئوتکستایل استفاده نمود.

جزئيات قرار گيري و نصب واتر استاپ

ژئوممبرین PVC

محصول ژئوممبرین PVC حساسیتی نسبت به ترکزایی تنشی نداشته و کرنش در آزمایش کشش سه محوره این محصول بیش از 50% درصد است، به همین دلیل رواداری بالایی برای سطح زیرین نصب دارد. این محصول بسیار انعطاف پذیر بوده و احتمال آسیب دیدگی آن در اثر فرایندهای حین نصب و نیز تحت اثر بار (وزن بتن فونداسیون یا دیوار حایل) بسیار کاهش می‌یابد. این محصول مطابق با دستورالعمل‌های موجود دارای یک لایه نشاندهنده آسیب بوده و مقاومت بالایی در برابر سوراخ شدگی دارد. می‌بایست توجه داشت محصول ژئوممببرین مورد استفاده کاملا با آیتم‌های موجود در استاندارد ZTV-ING مطابقت داشته باشد.

C:\Users\Elmira\Desktop\Untitled.png

انعطاف پذیری ژئوممبرین PVC در آزمایش تغیییر شکل خارج از محور

آب بندی بخش زیرمینی برج خلیفه دوبی – استفاده از محصول ژئوممبرین PVC

ویژگی‌های دیگر محصول ژئوممبربن PVC مناسب به شرح ذیل است:

  • مطابقت با استاندارد ZTV آلمان
  • مقاومت بالا در مقابل نفوذ ریشه گیاهان و حمله میکروارگانیزم‌ها
  • جوش پذیری بسیار عالی
  • مقاوت در برابر مواد شیمیایی مختلف
  • دارای لایه هشدار دهنده (Signal Layer) و امکان شناسایی نقاط آسیب دیده حین اجرا
  • پایداری ابعادی بالا
  • انعطاف پذیری بسیار بالا
  • خواص تغییر شکل مناسب
  • مقاومت مناسب در برابر پارگی
  • مقاومت بسیار بالا در برابر شکست ترد
  • مقاومت زیاد در برابر تنش چندمحوره

ژئوممبرین VLDPE

ژئوممبرین VLDPE پلی اتیلنی با چگالی بسیار پایین می‌باشد که استفاده از آن توسط آیین نامه مهندسی ساختمان کشورآلمان (ZTV-ING) برای آب بندی سازه‌های زیرزمینی توصیه شده است. مخصوصاً در مواردی که استفاده از ژئوممبرین HDPE به دلیل چگالی زیاد و انعطاف پذیری کم آن و همچنین حساسیت به پدیده ترکزایی تنشی دارای توجیه فنی نمی‌باشد. از جمله این موارد، آببندی ساختمانها (دیواره و کف گودبرداریها)، ایستگاه‌های مترو و تونل‌ها می‌باشد.

P:\Lemke\blasen.bmp

انعطاف پذیری ژئوممبرین VLDPE – آزمایش تغیییر شکل خارج از محور

به دلیل چگالی بسیار پایین، این محصول بسیار انعطاف پذیر بوده و احتمال آسیب دیدگی آن در اثر فرآیندهای حین نصب و نیز تحت اثر بار (وزن بتن فونداسیون یا دیوار حایل) بسیار کاهش می‌یابد. VLDPE دارای نرمی ذاتی بوده و لذا به مرور زمان از نرمی آن کاسته نمی‌شود و کیفیت اولیه خود را حفظ می‌نماید. این محصول مطابق با دستورالعمل‌های موجود دارای یک لایه نشان دهنده آسیب و مقاومت بالا در برابر سوراخ شدگی است.

از جمله خواص این نوع ژئوممبرین می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

  • انعطاف پذیری مناسبی دارد.
  • مقاومت در برابر تنش چند محوره‌ی زیادی دارد.
  • دارای خواص تغییر شکل مناسب می‌باشد.
  • مقاومت آن در برابر پاره شدن مناسب است.
  • قابلیت پل زدن روی فرورفتگی‌ها را دارا می‌باشد.
  • دارای پایداری ابعادی بالایی است.

نمايي از قراردهي ژئوممبرين در سقف، جوش آن به راندل‌ها و جوش ژئوممبرين
تصويري از واشر (Roundle) و نحوه نصب و فيکس کردن ژئوتکستايل به ديواره